قوز قرنیه یا کراتوکونوس یکی از بیماری‌های چشمی است که باعث تغییر شکل قرنیه چشم می‌شود. این بیماری می‌تواند باعث کاهش دید، تاری و حتی اختلالات شدید در بینایی شود.
قوز قرنیه (Keratoconus) یک اختلال پیشرونده‌ی چشمی است که در آن قرنیه، به جای شکل گنبدی طبیعی خود، نازک و مخروطی‌شکل می‌شود. این تغییر باعث پراکندگی نور و کاهش کیفیت بینایی می‌شود. به طوری که نور به‌درستی روی شبکیه متمرکز نمی‌شود و در نتیجه، کیفیت بینایی کاهش پیدا می‌کند. این بیماری معمولاً در دوران نوجوانی یا اوایل دهه سوم زندگی آغاز می‌شود.
تاثیر قوز قرنیه بر بینایی
تغییر شکل قرنیه باعث ایجاد مشکلاتی مانند تاری دید، حساسیت به نور و کاهش وضوح دید می‌شود. در مراحل پیشرفته، بیمار ممکن است برای دید واضح نیاز به استفاده از لنزهای خاص یا انجام عمل جراحی داشته باشد.
علل قوز قرنیه
علت قوز قرنیه دقیق این بیماری ناشناخته است، اما عوامل ژنتیکی، مالش شدید چشم، و برخی بیماری‌های زمینه‌ای می‌توانند نقش داشته باشند:
عوامل ژنتیکی
یکی از عوامل اصلی در بروز قوز قرنیه، ژنتیک است. افرادی که سابقه خانوادگی این بیماری را دارند، بیشتر در معرض خطر هستند. تحقیقات نشان می‌دهد که ژن‌های مرتبط با ساختار و مقاومت قرنیه می‌توانند در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند.
عوامل محیطی
عواملی مانند مالش مکرر چشم، استفاده طولانی‌مدت از لنزهای تماسی، آلرژی‌ها و حتی قرار گرفتن در معرض اشعه UV می‌توانند خطر ابتلا به قوز قرنیه را افزایش دهند. همچنین، بیماری‌هایی که منجر به ضعف بافت‌های بدن می‌شوند، ممکن است با این بیماری مرتبط باشند.
علائم اولیه قوز قرنیه
علائم اولیه
- تاری دید
- افزایش حساسیت به نور
- دیدن هاله‌ها در اطراف منابع نورانی
- تغییرات مکرر در نمره عینک یا لنز
- کاهش وضوح دید
علائم پیشرفته
- افزایش آشفتگی در بینایی
- عدم توانایی در استفاده از عینک برای تصحیح دید
- نازکی و برجستگی محسوس قرنیه
- کاهش شدید کیفیت بینایی، حتی با استفاده از لنز
نمونه های دید در قوز قرنیه
بیماران مبتلا به قوز قرنیه معمولاً تغییرات زیر را در بینایی خود تجربه می‌کنند:
- تاری دید: در مراحل اولیه، بیماران متوجه می‌شوند که اشیاء واضح نیستند و تصاویر محو به نظر می‌رسند.
- چند تصویر شدن اجسام (چند بینی): مشاهدهٔ اشیاء به‌صورت تکراری یا چندگانه، به‌ویژه در نور کم.
- دیدن هاله یا نورهای پراکنده: اطراف منابع نوری (مانند چراغ‌های خیابان یا چراغ ماشین‌ها) هاله‌های نورانی دیده می‌شوند.
- حساسیت به نور: بیماران ممکن است نسبت به نور شدید یا تغییرات ناگهانی نور حساسیت نشان دهند.
- کاهش وضوح دید به‌ویژه در شب: در هنگام رانندگی شبانه یا خواندن نوشته‌های دور، وضوح دید به‌شدت کاهش پیدا می‌کند.
این مشکلات ممکن است با گذر زمان و پیشرفت بیماری تشدید شوند، به همین دلیل تشخیص زودهنگام بسیار مهم است.
از کجا بفهمیم قوز قرنیه داریم
ابزارها و روش‌های تشخیصی
تشخیص قوز قرنیه نیاز به معاینه دقیق چشم‌پزشکی دارد. ابزارهای مورد استفاده شامل:
- توپوگرافی قرنیه: این روش برای بررسی شکل و انحنای قرنیه استفاده می‌شود و تغییرات ناشی از قوز قرنیه را نشان می‌دهد.
- پاخیمتری: این روش ضخامت قرنیه را اندازه‌گیری می‌کند.
- تصویربرداری با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته: مانند ( تصویربرداری مقطعی نوری) OCT
هیدروپس و قوز قرنیه
هیدروپس حالتی است که به طور ناگهانی همراه با کاهش شدید دید و درد در بیمار ایجاد می‌شود. این حالت معمولاً در قوز قرنیه پیشرفته بروز می‌کند و علت آن پارگی لایه های خلفی قرنیه در اثر نازکی شدید و کشیدگی این لایه ها می باشد. به دلیل وجود رشته های عصبی فراوان در قرنیه این حالت با درد توأم می باشد.
هیدروپس یکی از عوارض قوز قرنیه است و به دلیل ورود مایع به داخل قرنیه رخ می‌دهد. این وضعیت باعث تورم و کدر شدن قرنیه می‌شود و نیاز به درمان فوری دارد.
قوز قرنیه و عمل لیزیک به منظور برداشتن عینک
انجام لیزر برای حذف عینک به چند روش انجام می‌شود که عبارتند از:
- فمتولیزیک
- فمتواسمایل
- PRK
انجام دو روش اول یعنی فمتولیزیک و فمتواسمایل به دلیل ایجاد برش در قرنیه در بیماران قوز قرنیه (حتی موارد مشکوک به قوز قرنیه) ممنوع می باشد و انجام آن باعث بدتر شدن قوز قرنیه می‌شود؛ اما انجام PRK با روش خاص (Topo-guided) که در آن دستگاه اگزایمر لیزر با استفاده از عکس قرنیه بیمار، اصلاح دید را مطابق با قرنیه بیمار انجام می دهد امکان پذیر می باشد.
برای انجام PRK شرایط خاصی از نظر ضخامت قرنیه، شدت بیماری، سن بیمار و نمره چشم باید وجود داشته باشد و همه بیماران قوز قرنیه کاندید مناسبی برای این روش نمی باشد.
PRK حتما باید همراه با عمل CXL (که باعث استحکام قرنیه می‌شود) انجام شود و به تنهایی انجام آن ممنوع می باشد. برای انجام لیزر PRK گاهی برای برداشتن اپی تلیوم قرنیه از لیزر (PTK) استفاده می‌شود.
مالش غیرطبیعی چشم
مالش مکرر و شدید چشم یکی از عوامل مهمی است که می‌تواند منجر به تشدید قوز قرنیه شود. این عادت به‌ویژه در افرادی که آلرژی‌های چشمی دارند یا دچار خارش مداوم چشم هستند، بیشتر دیده می‌شود. مالش غیرطبیعی باعث فشار به قرنیه شده و می‌تواند منجر به نازک شدن تدریجی آن شود.
چگونه مالش چشم آسیب می‌رساند؟
- تغییر شکل قرنیه: فشار وارده در اثر مالش، شکل گنبدی قرنیه را مختل کرده و آن را به حالت مخروطی در می‌آورد.
- پارگی فیبرهای کلاژن: مالش‌های شدید می‌توانند به تخریب ساختار داخلی قرنیه منجر شوند.
- افزایش خطر عفونت: مالش دست‌های آلوده به چشم، ریسک ورود باکتری‌ها و ایجاد عفونت را افزایش می‌دهد.
چگونه از مالش چشم جلوگیری کنیم؟
- استفاده از قطره‌های اشک مصنوعی برای تسکین خشکی و خارش.
- درمان آلرژی‌ها و تحریکات چشمی با مشورت پزشک.
- پوشیدن دستکش یا محافظ هنگام خواب برای افرادی که به‌صورت ناخودآگاه چشم‌هایشان را مالش می‌دهند.
اجتناب از این عادت، نقش مهمی در پیشگیری از پیشرفت قوز قرنیه ایفا می‌کند.
جدیدترین درمان قوز قرنیه چشم
جدیدترین روش‌های درمانی برای قوز قرنیه (کراتوکونوس) شامل تکنیک‌هایی مانند کراس‌لینکینگ قرنیه به منظور تقویت ساختار قرنیه، کاشت حلقه‌های داخل قرنیه‌ای برای اصلاح شکل قرنیه، و در موارد پیشرفته‌تر، انجام پیوند قرنیه می‌باشد. علاوه بر این، لنزهای فیکیک اتاق خلفی نیز به عنوان یک گزینه نوین و موثر در بهبود دید بیماران مبتلا به این بیماری کاربرد دارند
بدون دیدگاه