خشکی چشم چیست؟ (چشم خشک)
خشکی چشم یا سندروم خشکی چشم یکی از انواع بیماری چشم در میان کودکان و بزرگسالان است. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که اشک بسیار سریع تبخیر شود، یا هنگامی که غده‌های چشمی، اشک بسیار کمی تولید می‌کنند. خشکی چشم ممکن است در یک یا هر دو چشم ایجاد شود و منجر به عفونت شود. کراتیت سیکا و کراتوکانجوکتیویس سیکا نیز برای توصیف خشکی چشم در پزشکی استفاده می‌شوند. سندرم خشکی چشم می‌تواند در هر سنی و در افرادی که از نظر بیماری‌های دیگر سالم هستند، اتفاق بیفتد. با این حال، در سنین بالاتر که چشم اشک کمتری می‌سازد و همچنین در خانم‌ها نسبت به آقایان، شایع‌تر است. به علاوه خشکی چشم در مناطقی که سوء تغذیه باعث کمبود ویتامین A می‌شود نیز، بیشتر رخ می‌دهد.
علائم خشکی چشم چیست؟
علایم خشکی چشم می‌تواند متنوع باشد. بیماری که دچار سندروم خشکی چشم است می‌تواند علائم متنوعی از جمله موارد زیر را تجربه کند:
- احساس سوزش، خشکی، وجود شن و زخم در چشم
- مواد چسبناک داخل یا اطراف چشم
- حساسیت چشم به دود یا باد
- قرمزی چشم
- دشواری در باز نگه داشتن چشم
- خستگی چشم بعد از حتی مطالعه‌ی کوتاه مدت
- تاری دید مخصوصا در انتهای روز
- حساسیت به نور
- ناراحتی هنگام استفاده از لنز
- دوبینی
- چشم درد
- چسبیدن پلک‌ها به هم هنگام بیدار شدن.
شایع ترین علت خشکی چشم چیست؟
موارد زیر به مهم‌ترین دلایل بروز خشکی در چشم می‌پردازند:
عدم تناسب در مخلوط اشک
صفحه‌ی اشکی از سه لایه تشکیل شده است:
- سطحی‌ترین لایه: این لایه از چربی است و باعث کاهش سرعت تبخیر می‌شود. اختلال در میزان چربی باعث تبخیر سریع‌تر اشک می‌شود. همچنین عفونت در لبه‌های پلک (که محل ترشح چربی هستند) که بلفاریت نامیده می‌شود، می‌تواند باعث بسته شدن مسیر ترشح چربی‌ها شود.
- لایه میانی: این لایه از آب و نمک تشکیل شده و ضخیم‌ترین لایه است. اختلال در آن می‌تواند باعث ناپایداری صفحه اشکی شود. غدد اشکی این لایه را تولید می‌کنند. این لایه چشم را تمیز می‌کند. اگر لایه آبی خیلی نازک باشد، لایه چربی و موکوسی بهم متصل شده و منجر به ترشحات چسبنده‌ای می‌شود که نشانه اصلی خشکی چشم است.
- لایه زیرین: این لایه از موکوس است که باعث می‌شود اشک به طور یکسانی روی سطح چشم پخش شود. اختلال عملکرد این لایه می‌تواند باعث ایجاد لکه‌های خشکی روی قرنیه شود.
کاهش تولید اشک از دلایل خشکی چشم
موارد زیر باعث کاهش تولید اشک می‌شوند:
- سن: از عوامل تشدید کننده احتمال بروز خشکی چشم، افزایش سن است. بعد از ۴۰ سالگی، تولید اشک کاهش می‌یابد. هنگامی که تا مقدار مشخصی پایین بیاید، چشم خشک می‌شود و به راحتی تحریک شده و عفونت می‌کند.
- یائسگی: کاهش تولید اشک، در خانم‌ها و علی الخصوص بعد از یائسگی، احتمالا به دلیل اختلالات هورمونی، شایع‌تر است.
- بیماری: کاهش تولید اشک می‌تواند به دلیل بیماری‌های خودایمنی، مانند سندرم شوگرن، لوپوس، اسکلرودرما، آرتریت روماتوئید، یا رادیوتراپی، دیابت، کمبود ویتامین A، جراحی‌های انکساری چشم مانند LASIK یا به علت بیرون زدگی چشم باشد که احتمال خشکی چشم را افزایش می‌دهند، اما علائم معمولا موقتی هستند.
مشکلات پلک و قرمزی چشم
اغلب افراد تقریبا ۵ بار در دقیقه پلک می‌زنند، هر بار که فرد پلک می‌زند، پلک لایه نازکی از اشک را روی سطح چشم پخش می‌کند. مشکلات پلک می‌توانند در حرکات پلک زدن اختلال ایجاد کنند. مشکلات پلک می‌توانند شامل اکتروپیون که پلک به سمت بیرون چرخیده یا انتروپیون که پلک به سمت داخل چرخیده، باشند. همچنین التهاب لبه پلک نیز می‌تواند یکی از اختلالات مرتبط با علت قرمزی چشم باشد.
دارو های ایجاد کننده خشکی چشم
داروهایی که می‌توانند باعث خشکی چشم شوند شامل موارد زیر هستند:
- برخی از دیورتیک‌ها
- مهارکننده‌های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACEI)
- ضدحساسیت‌ها
- ضداحتقان‌ها
- برخی قرص‌های خواب آور
- برخی داروهای کنترل بارداری
- برخی ضدافسردگی‌ها
- برخی داروهای آکنه: مخصوصا داروهای نوع ایزوترتینوئین
- مسکن‌های اپیوئیدی و مورفین.
عوامل محیطی خشکی چشم
فاکتورهای آب و هوایی شامل آب و هوای خشک، خورشید، باد، و سایر انواع آب و هوای داغ و خشک مانند کابین هواپیما، باعث خشکی چشم می‌شود. ارتفاع بالا، سیگار کشیدن، و استفاده از لنزهای تماسی نیز ریسک فاکتور هستند:
- استفاده از لنز های تماسی: تشخیص اینکه آیا لنزهای تماسی باعث بروز خشکی چشم شده اند یا اینکه خشکی باعث ایجاد ناراحتی چشم هنگام استفاده از لنزهای تماسی می‌شود، را بسیار دشوار کرده است. بسیاری از افراد به خاطر خشکی چشمشان مجبور می‌شوند تا دیگر از لنز استفاده نکنند زیرا معایب لنز چشم در مواردی بیشتر از مزایای آن است.
- محیط داخل منزل: استفاده از دستگاه های تهویه، پنکه های خانگی و سیستم های گرمایشی رطوبت داخل منزل را کاهش داده و در نتیجه باعث تبخیر بیشتر اشک از سطح چشم‌ها خواهد شد.
- محیط بیرون از منزل: افرادی که در شهرهای گرم و خشک زندگی می‌کنند یا محل کارشان ایجاب می‌کند که مدت زمان طولانی ای در معرض نور خورشید باشند بیش از دیگران در معرض خشکی چشم قرار دارند.
- مسافرت با هواپیما: هوای داخل کابین های هواپیما بیش از حد خشک بوده و در صورت استفاده بیش از حد و سفرهای هوایی بی شمار، فرد ممکن است دچار خشکی چشم شود.
- سیگار کشیدن: سیگار کشیدن ارتباط مستقیمی با بروز بیماری های چشمی مثل خشکی چشم، آب مروارید و دژنراسیون ماکولا دارد.
- رژیم غذایی نامناسب: خوردن رژیم غذایی کم ویتامین A (که در کبد ، هویج و کلم بروکلی یافت می‌شود) یا کمبود اسیدهای چرب امگا ۳ (در ماهی، گردو و روغن‌های گیاهی)، می‌تواند به کاهش تولید اشک و خشکی چشم بیافزاید.
استفاده زیاد از چشم ها
استفاده از مانیتور کامپیوتر، خواندن یا رانندگی وسایل نقلیه که با افزایش تمرکز بینایی باعث کاهش سرعت پلک زدن و خشک شدن چشم می‌شود. دو مورد شایع افزایش تبخیر اشک، موتورسواری و استفاده زیاد از سیستم کامپیوتری است.
بیماری های زمینه ای
بیماری هایی نظیر زونا و فلج بل و لنفوم چشم نیز می‌توانند باعث خشکی چشم شوند. علائم اولیه سرطان چشم نیز باید در این موارد توسط پزشک بررسی شود. افرادی که ناخنک دارند، با عمل ناخنک چشم درمان می‌شوند که در آن رشته‌های سرطانی از چشم جدا می‌شود.
در برخی افراد که علائم سندروم شوگرن را دارند نیز این اتفاق رخ می‌دهد. این سندروم نوعی بیماری خود ایمنی است که در آن بدن به سلول‌های چشم حمله می‌کند.
کرونا و خشکی چشم
درحالی‌که اقدامات محافظتی برای مقابله با گسترش کووید-۱۹ ضروری است، اما پدیده جدید افزایش موارد ابتلا به خشکی و ناراحتی چشم نیز در حال ظهور است.
خشکی چشم مرتبط با ماسک: اصطلاح خشکی چشم مرتبط با ماسک (MADE) اولین بار توسط چشم پزشکی در ماه ژوئن ۲۰۲۰ توصیف شد. مشاهده شد که افراد مبتلابه بیماری خشکی چشم، علائم شدیدتر را گزارش می‌کنند و یا تعداد زیادی از افراد، برای اولین بار آن را تجربه می‌کنند.
چرا ماسک باعث خشکی چشم می شود؟
ماسک صورت به‌طور قابل‌توجهی باعث کاهش انتشار هوا از دهان و بینی می‌شود. بااین‌حال، هوای بازدم باید پراکنده شود. هنگامی‌که ماسک در برابر صورت قرار می‌گیرد مسیر احتمالی به سمت بالاست. این جریان هوا بر روی سطح چشم شرایطی ایجاد می‌کند که تبخیر غشای اشک را تسریع می‌کند، مانند نسیمی ثابت که بر روی پوست مرطوب می‌وزد.
افرادی که عینک می‌زنند به‌خوبی از این موضوع آگاه هستند که مه گرفتگی آزاردهنده‌ای اغلب هنگام تنفس زیر ماسک ایجاد می‌شود. هنگامی‌که ماسک‌ها به مدت طولانی استفاده شوند، این تبخیر مکرر ممکن است منجر به ایجاد سطوح خشکی در چشم شود:
- به خاطر خشکی چشم از زدن ماسک صرف نظر نکنید
- مانند هرگونه نگرانی جدید مرتبط با چشم، ابتدا با یک پزشک مراقبت از چشم مشورت کنید و سایر توصیه‌ها را نپذیرید
- اطمینان حاصل کنید که از ماسک به‌طور مناسب استفاده می‌کنید، به‌خصوص هنگام استفاده از عینک طبی و عینک آفتابی. ماسک را به‌طور مناسب تنظیم کنید تا لبه بالایی آن تداخل در پلک زدن ایجاد نکند
- قطره‌های روان کننده مانند قطره نفازولین چشمی، ممکن است به راحتی به رفع این عارضه کمک کنند. در این خصوص با چشم پزشک مشورت کنید.
بدون دیدگاه